Κηρόσκωρος ο ύπουλος.

Ο κηρόσκωρος είναι από τους πιο ύπουλος εχθρούς της κυψέλης. Είναι πολύ ύπουλος εχθρός γιατί αν δεν τον αντιληφθείς έγκαιρα μπορεί να σου καταστρέψει όλο τον κόπο της κληρονομιάς σου. Η κληρονομιά του μελισσοκόμου σε απόθεμα είναι τα χτισμένα πλαίσια τα οποία κτίστηκαν από τις μέλισσες όλο το χρόνο τρώγοντας μέλι και αποθηκεύτηκαν το χειμώνα για να επανατοποθετηθούν όταν θα αρχίσει πάλι η βασίλισσα να γεννά. 

Αν το μελίσσι δεν είναι ακμαίο και δυνατό μπορεί πραγματικά να καταρρεύσει από αυτό το μικρό παράσιτο.

φώτο 1

Σε προνυμφιακό στάδιο ο κηρόσκωρος, ανοίγει λαγούμια ανάμεσα στις βάσεις των κελιών, κυρίως των παλιών, μαύρων κηρήθρων. Όμως στη δική μου περίπτωση προτίμησε ένα σχεδόν φρεσκοκτισμένο τελάρο επιχρισμένο με πρόπολη και λίγη γύρη. Το είχα τοποθετήσει σε μια άδεια βοηθητική, αχρησιμοποίητη κυψέλη πλησίον του μελισσοκομείου. Την κυψέλη την είχα σχεδόν ερμητικά κλειστή εκτός από τους αεραγωγούς αφήνοντας το τελαράκι σχεδόν μία εβδομάδα μέσα της.

Για χάριν του πειράματος των εντυπώσεων και των παρατηρήσεων ο κηρόσκωρος έκανε τη δουλίτσα του! Το αδηφάγο αυτό μικρό παράσιτο δεν άφησε τίποτα στο πέρασμα του. Όταν άνοιξα την κυψέλη και πήρα το τελάρο, με μία λούπα (μεγενθυντικός φακός) εξέτασα το τελάρο. Το πρώτο δείγμα που με έβαλε στις σκέψεις ήταν πως σε ένα σημείο υπήρχε μια μικρή τρυπίτσα αλλά και υπολείμματα από τριμμένο κερί (φώτο 1). Το τελάρο κατασχέθηκε και πήγε στο σπίτι όπου οι συνθήκες θα ήταν ιδανικές για την καταστροφή του. Είπαμε για χάριν του πειράματος!

φώτο 2

Σε σκοτεινό μέρος, δίχως ρεύματα ψυχρού αέρα τρεις ανήλικες προνύμφες μασουλούσαν ασταμάτητα προσπαθώντας να γεμίσουν το στομάχι τους και να περάσουν στο επόμενο στάδιο μεταμόρφωσης. 
Καθ' όλη τη διάρκεια του αδιάλειπτου γεύματος-δείπνου οι τρεις μικρές αυτές χάριτες άφηναν εκτός από τα περιττώματα* τους (φώτο 2) δρόμους από μεταξένια νημάτια (φώτο 3). Ροκανίζοντας το κερί, μικρά ψίχουλα πεταγόντουσαν δεξιά και αριστερά (φώτο 4).

ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ: 

φώτο 3

Ο κηρόσκωρος ανήκει στην τάξη των Λεπιδόπτερων (πεταλούδες) της οικογένειας Pyralidae. Υπάρχουν δύο είδη κηρόσκωρου, ο μεγάλος (Galleria mellonella) και ο μικρός (Achroia grisella). Η πεταλούδα του μικρού κηρόσκωρου γεννάει περί τα 300 αυγά ενώ η πεταλούδα του μεγάλου μπορεί να γεννήσει έως και 2000 αυγά. 
Η πεταλούδα του κηρόσκωρου όπως είπαμε γεννάει τα αυγά της σε σημείο απρόσιτο από τις καθαρίστριες μέλισσες. Από τα αυγά σε διάρκεια 3 έως 10 ημερών θα εκκολαφθούν οι προνύμφες όπου 20 μέρες μετά θα περάσουν στο νυμφικό στάδιο. Η θερμοκρασία διαδραματίζει καθοριστικό παράγοντα σε όλα τα στάδια της εξέλιξης ενώ το νυμφικό στάδιο μπορεί να διαρκέσει από 6 έως και 55 ημέρες. Υψηλές θερμοκρασίες επιταχύνουν την εξέλιξη ενώ οι χαμηλές την επιβραδύνουν. Το τελικό στάδιο επέρχεται με το πλέξιμο του βόμβυκα (κουκουλιού) πριν ολοκληρωθεί σε τέλειο έντομο (πεταλούδα).

φώτο 4

tips 4 deeps:
- Ο κηρόσκωρος τρέφεται με κερί, γύρη, μέλι και αποδερματωμένα κουκούλια μελισσών.
- Η πεταλούδα του κηρόσκωρου είναι νυκτόβιο έντομο και μπορεί να μεταδώσει ασθένειες πετώντας από κυψέλη σε κυψέλη. Δεν τρέφεται με απολύτως τίποτα και γι' αυτό το αρσενικό ζει 15 μέρες ενώ το θηλυκό 21 μέρες.
- Τα αυγά εναποθέτονται συνήθως σε σημεία που δεν μπορούν να καθαρίσουν οι μέλισσες, σε σχισμές και ρωγμές.
- Διατηρείστε δυνατά μελίσσια. Αφαιρέστε όλα τα πλαίσια που δεν πατάνε οι μέλισσες.
- Η γκαλερίαση προκύπτει από την παγίδευση των εκκολαπτόμενων μελισσών οι οποίες παγιδεύονται στα νημάτια του κηρόσκωρου.
- Στις νότιες περιοχές όπου επικρατούν υψηλότερες θερμοκρασίες τα στάδια της εξέλιξης του κηρόσκωρου επιταχύνονται εν συγκρίσει με τις βόρειες συνεπώς οι ζημιές είναι μεγαλύτερες.
- Άλλες ονομασίες του κηρόσκωσου είναι ο μελισσόσκωρος, μελισσομυλωνάς, κηρομυλωνάς.
- Ο Αριστοτέλης είχε βαφτίσει την πεταλούδα του κηρόσκωρου ηπίολο, η οποία πετά την νύχτα γύρω από τα καντήλια και τα σβήνει.
- Πριν την εμφάνιση του ακάρεως βαρρόα θεωρούνταν και φίλος (!) του μελισσοκόμου καθώς κατέστρεφε αδύναμα μελίσσια ελεύθερα στη φύση προερχόμενα από αφεσμούς, προσβεβλημένα από διάφορες ασθένειες που θα μπορούσαν να μεταδώσουν οι λεηλάτριες.


Βιβλιογραφία:
- Σύγχρονη Μελισσοκομία, Henri Clement εκδόσεις Ψύχαλος 2007

- Πρακτική Μελισσοκομία, Ανδρέας Θ. Θρασυβούλου εκδόσεις Μελισσοκομική Επιθεώρηση 2012

- ΜΕΛΙΣΣΑ, εκτροφή και νοσήματα, Ηλίας Παπαδόπουλος εκδόσεις Σύγχρονη Παιδεία (διαβάστε εδώ: ΜΕΛΙΣΣΑ, εκτροφή και νοσήματα) 2014

- Οδηγός της Νεωτέρας Μελισσοκομίας, Γεωργίου Σ. Τριβιζά, εκδόσεις Πελεκάνος (διαβάστε εδώ: Οδηγός της Νεωτέρας Μελισσοκομίας) επανέκδοση 2014

- Ασθένειες και εχθροί των μελισσών, Τρύφων Δ. Σουλακιώτου, έκδοσις πρώτη 1964

*Λανθασμένα κάποιοι νομίζουν πως τα καφετιά περιττώματα του κηρόσκωρου είναι τα αυγά του.

Το παρόν άρθρο εγκαινιάζει μία νέα κατηγορία καθώς οι φωτογραφίες είναι τραβηγμένες από ψηφιακό μικροσκόπιο. Η κατηγορία ονομάζεται InVitro. 
Η λατινική έκφραση In vitro (που σημαίνει μέσα στο γυαλί - δοκιμαστικό σωλήνα), είναι επιστημονικός όρος της Βιολογίας που αναφέρεται κυρίως στην τεχνική της πραγματοποίησης ενός δεδομένου πειράματος σε δοκιμαστικό σωλήνα ή γενικότερα για πειράματα που πραγματοποιούνται σε αυστηρά ελεγχόμενες συνθήκες έξω από τους ζωντανούς οργανισμούς. (πηγή: βικιπαιδεία)