Συνέντευξη - Δημήτρης Καρακούσης

Αγαπητοί φίλοι χαίρεται και καλό σας μήνα. Η στήλη του blog Το Κεντρί του Κηφήνα φιλοξενεί τη συνέντευξη του Δημήτρη Καρακούση, συγγραφέα των βιβλίων Μελιπεριπέτειες ενός μελισσοκόμου και Εμπειρίες ενός Μελισσοκόμου. Είναι μεγάλη τιμή για το blog  η παραχώρηση της συνέντευξης. Τον ευχαριστούμε θερμά για τη συνέντευξη και το πλούσιο φωτογραφικό υλικό που μας απέστειλε άμεσα. 

Του ευχόμαστε το βιβλίο να το αγκαλιάσει η μελισσοκομική κοινότητα και να το κάνει κτήμα της γιατί πραγματικά είναι από τα πιο αξιόλογα βιβλία που κυκλοφορούν. 

Τι σας ώθησε να γράψετε τις Μελιπεριπέτειες ενός Μελισσοκόμου;

Όλα ξεκίνησαν με την αγάπη που τρέφω για τη μέλισσα και γενικότερα για τη μελισσοκομία. Η ενασχόληση μου, λοιπόν, με αυτή είχε ως αποτέλεσμα να ζήσω διάφορα γεγονότα,  όπως πιστεύω κάθε μελισσοκόμος ζει. Μερικές φορές σε παρέες -όχι μόνο μελισσοκόμων-, όταν συζητούσαμε για μελισσοκομία, ανέφερα τέτοια γεγονότα είτε για να γελάσουμε ή για να προβληματιστούμε. Κάποια στιγμή ένας φίλος με προέτρεψε να τα  γράψω. Επέλεξα, λοιπόν, μερικά από αυτά και το έκανα.

Το μεγαλύτερο μέρος στις Μελοπεριπέτειες στηρίζεται σε αληθινά γεγονότα ή περιέχουν και λίγη χημεία από μυθιστόρημα;

Στηρίζεται σε αληθινά γεγονότα. Μέσω του μικρού μου αυτού έργου θέλησα με τρόπο γλαφυρό και περιγραφικό να αναδείξω τον κόπο, που πρέπει οι μελισσοκόμοι να καταβάλλουν, τα τυχόν ρίσκα που οφείλουν να πάρουν κατά καιρούς αλλά και τα απρόοπτα που μπορεί να τους τύχουν. Επιδίωξα να προσδώσω και μια λογοτεχνική χροιά, για να γίνει πιο ευχάριστο και εύληπτο από ένα ευρύτερο αναγνωστικό κοινό. 

Πριν από λίγο καιρό, κυκλοφόρησε το καινούριο σας βιβλίο με τίτλο οι Εμπειρίες ενός Μελισσοκόμου. Πείτε μας λίγα λόγια για το νέο σας πνευματικό εγχείρημα.

Σκεφτόμουνα να γράψω για τη μελισσοκομία με αφορμή κάποια δημοσιεύματα που παρουσίαζαν τη μελισσοκομία ως τη μεγάλη λύση στο επαγγελματικό αδιέξοδο ενός ανθρώπου. Άλλοτε πάλι  τα παθήματά μου ως αρχάριου αποτέλεσαν ένα είδος εφόρμησης. Βέβαια για να γίνει αυτό έπρεπε να είμαι ήρεμος, για να οργανώσω όλες τις πληροφορίες όσο καλύτερα μπορούσα. Σε αυτό στάθηκα τυχερός. Η παραμονή μου την προηγούμενη χρονιά στο Ιερό νησί της Αποκάλυψης, την Πάτμο, για μεγάλο χρονικό διάστημα, δημιούργησε τις κατάλληλες συνθήκες για τη συγγραφή του έργου μου.

Επίσης, όπως γνωρίζετε,  εργάζομαι στην εκπαίδευση και πάντα προσπαθώ να μεταδώσω τη γνώση ή την πληροφορία, αν θέλετε, με διαφόρους τρόπους στους μαθητές μου, ανάμεσα στους οποίους μπορεί να έχω από αδύναμους μέχρι πολύ καλούς. Σκέφτηκα, λοιπόν, να δώσω την πληροφορία μέσα από διάλογους και να κάνω έτσι πιο ελκυστική την ανάγνωση για όλους.

Όταν ξεκίνησα τη μελισσοκομία επιδίωκα να γνωρίζω και άλλους μελισσοκόμους με σκοπό την ανταλλαγή απόψεων και αν θέλετε και την εκταμίευση γνώσεων. Πολλές φορές αναπτύσσαμε συζήτηση γύρω από ένα θέμα που με προβλημάτιζε και ζητούσα συμβουλές. Παράλληλα εργάστηκα σε μελισσοκομεία άλλων μελισσοκόμων, όπου μέσα από την παρατήρηση προσπάθησα να μεταφέρω εκείνες τις γνώσεις  αλλά και τις εμπειρίες μου για να καλύψω μια μελισσοκομική χρονιά. Επιδίωξα να εστιάσω σε σημεία,  που μπορεί να προβληματίσουν έναν αρχάριο μελισσοκόμο αλλά και έναν προχωρημένο. Σίγουρα σε κάθε θέμα κάποιος μπορεί να προτείνει και κάτι άλλο. Οπωσδήποτε, η μελισσοκομία είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο που δεν μπορεί να αποδοθεί σε ένα μόνο βιβλίο. Θεωρώ όμως ότι στο δικό μου έργο αποπειράθηκα να δώσω μια καλή ώθηση σε όποιον επιθυμεί να ασχοληθεί με την μελισσοκομία, να εντοπίσει και να διεισδύσει σε  κάποια σημεία που δεν είχε ίσως σκεφτεί. 

Ο Ν. Τοπαλίδης είχε γράψει τα Μαθήματα Μελισσοκομίας, ο Ν. Νικολαϊδης τη Μελισσοκομία χωρίς Δάσκαλο, ποιο κενό έρχεται να καλύψει το βιβλίο σας οι Εμπειρίες ενός Μελισσοκόμου;

Δεν θα αναφερθώ στα βιβλία των κυρίων Τοπαλίδη και Νικολαϊδη όχι γιατί δεν είναι αξιόλογα έργα αλλά επειδή δεν το βρίσκω σωστό. Αυτό που έχω να πω είναι ότι το δικό μου έργο συνιστά μια άλλη προσέγγιση ή μια άλλη ματιά γύρω από το θέμα μελισσοκομία. 

Εργάζεστε στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση ως καθηγητής πληροφορικής. Οι μαθητές σας στο σχολείο έχουν την περιέργεια για τη μελισσοκομία; Έχει εκδηλώσει κάποιος ενδιαφέρον να γίνει μελισσοκόμος;

Κάποια στιγμή στα πλαίσια του μαθήματος Ερευνητική εργασία (project) της Ά Λυκείου, που έχει εισαχθεί στην εκπαίδευση τα τελευταία χρόνια, επέλεξα ως θέμα την μέλισσα και τα προϊόντα της. Σε σύνολο Δεκαέξι μαθητών βρήκα πέντε, που ασχολούνταν με τη μελισσοκομία λόγω του παππού τους ή του πατέρα τους. Συμμετείχαν πολύ δυναμικά στις δραστηριότητες που αναπτύσσαμε παρασύροντας και άλλους μαθητές. Μάλιστα κάποια στιγμή είχαμε σκεφτεί να κάνουμε και ένα διαγωνισμό ζωγραφικής με θέμα τη μέλισσα. Δεν προλάβαμε όμως. Έχω σκοπό φέτος να το προτείνω στα πλαίσια ενός περιβαλλοντικού προγράμματος με θέμα τη μέλισσα, που θα αναλάβω σε συνεργασία με άλλα δυο σχολεία, και ίσως εμπλέξω και το σύλλογο των μελισσοκόμων του νομού. Επίσης, να προσθέσω ότι μαθητές με άνεργους γονείς με έχουν πλησιάσει για να τα βοηθήσω στο θέμα μελισσοκομία, προκειμένου να ασχοληθούν. 

Πληροφορική και μελισσοκομία βρίσκουν κοινό σημείο επαφής; Μπορούν να αλληλοεξυπηρετήσουν τους σκοπούς τους;

Θεωρώ ότι η Πληροφορική μπορεί να βοηθήσει τη μελισσοκομία από πολλές μεριές. Για παράδειγμα, πολλοί νέοι μελισσοκόμοι έχουν το δικό τους ιστοχώρο στο διαδίκτυο και μέσω των αναρτήσεων, που βάζουν, βοηθούν στο να «ξεδιπλώνεται» η μελισσοκομία και να εξελίσσεται.  Άλλοι πάλι χρησιμοποιούν τον ιστοχώρο τους, για  να προωθούν τα προϊόντα τους. Αυτό τον καιρό στη χώρα μας γίνεται μια μεγάλη ζύμωση στη μελισσοκομία, όπου η Πληροφορική συμβάλλει κατά ένα ποσοστό, με αποτέλεσμα να αναπτύξει μεγαλύτερη δυναμική ο κλάδος και να ξεπηδήσουν πολλοί και καλοί νέοι μελισσοκόμοι. 

Πόσο σημαντικό είναι για έναν αρχάριο να θητεύσει δίπλα σε έναν έμπειρο και συνάμα καλό δάσκαλο;

Θεωρώ αυτό το κομμάτι πολύ σημαντικό. Σίγουρα η μελέτη βιβλίων αλλά και η παρακολούθηση σεμιναρίων λειτουργεί συνεπικουρικά. Πιστεύω όμως ότι η παρατήρηση και η πρακτική εξάσκηση δίπλα σε έναν παλιό και  καλό δάσκαλο είναι σαφώς καθοριστικά για την  εξέλιξη του νέου μελισσοκόμου. Θα ήθελα να σταθώ και στο θέμα του καλού δασκάλου, γιατί ο αρχάριος μελισσοκόμος πρέπει να ξεχωρίσει τον καλό δάσκαλο από τον όχι καλό. Τότε θα έχει βρει τον μέντορά του και θα έχει ως οδηγό μόνο αυτόν. Δυστυχώς αυτό μπορεί να μην είναι εφικτό από την  από την πρώτη στιγμή.

Τι θα λέγατε στους νεοεισερχόμενους στη μελισσοκομία;

Πολλές φορές σε διάφορα δημοσιεύματα διαβάζω ότι το «μέλι ίσον χρυσός». Ναι μεν, αλλά. Εννοώ ότι χρειάζεται πολύς κόπος, για να φτάσεις σε αυτό το επίπεδο. Μελέτη, εμπειρία, καιρικές συνθήκες και άλλα  επηρεάζουν την παραγωγή προϊόντων της μέλισσας. Θα πρότεινα, λοιπόν, σε όποιους θέλουν να ασχοληθούν να κάνουν μικρά προσεκτικά βήματα, ώστε να μην πάει στράφι ο χρόνος και τα χρήματα που θα διαθέσουν. Ας ξεκινήσουν με λίγες κυψέλες, για να εντοπίσουν τυχόν προβλήματα και δευτερευόντως να συνειδητοποιήσουν, αν αυτό που θέλουν να κάνουν, τους αρέσει.

Υπάρχουν πολλοί ιδιώτες που αυτοχαρακτηρίζονται ως εκπαιδευτές μελισσοκομίας παρέχοντας μαθήματα σε νέους, πολλές φορές έναντι αδράς αμοιβής. Κατά τη γνώμη σας πως θα πρέπει να τους αντιμετωπίσει  η μελισσοκομική κοινότητα;

Με προβληματίζει αυτό το γεγονός έντονα. Από την μια ο αρχάριος μελισσοκόμος χρήζει εκπαίδευσης, από την άλλη νιώθω ότι σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς το κράτος είναι απόν ή έστω με μια μικρή παρουσία. Κατά την γνώμη μου είναι σημαντικό να υπάρχει σχολή μικρής διάρκειας (1 -2 έτη), προκειμένου κάποιος να παρακολουθεί μαθήματα από καταρτισμένους εκπαιδευτές. Στις σχολές ΣΕΚ, που δημιουργούνται και θα απευθύνονται σε  άτομα ηλικίας από 20 ετών και άνω, θα υπάρχει και τμήμα μελισσοκομίας. Μακάρι ένα τέτοιο τμήμα να συμπεριληφθεί στις σχολές όλων των νομών και όχι επιλεκτικά. Θα ήταν ένα φυτώριο, αν θέλετε, από όπου θα προέκυπταν νέοι μελισσοκόμοι, επαγγελματικά καταρτισμένοι.

Εν τέλει η μελισσοκομία έχει γίνει μόδα;

Πολύς κόσμος, που βρίσκεται σε επαγγελματικό αδιέξοδο, αναζητεί τρόπους για να επιβιώσει. Σε κάποιο άλλο σημείο αναφέρθηκα σε δημοσιεύματα που θεωρούν το μελί ισοδύναμο με το χρυσό. Θα ήθελα, λοιπόν, όσοι  δημοσιεύουν τέτοια άρθρα να είναι πιο προσεκτικοί στην ερευνά τους. Να μην αναφέρουν μόνο τα θετικά αλλά και τα αρνητικά. Γιατί είναι πολύ άσχημο να τάζουμε σε όποιον έχει πρόβλημα επιβίωσης και ξαφνικά να του στερούμε την ελπίδα.

Στο νέο σας βιβλίο οι έμπειροι μελισσοκόμοι είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν και να συμβουλεύσουν, ακόμα και να αποκαλύψουν τα μυστικά τους. Πόσο απέχει αυτή η εικόνα από την πραγματικότητα; Οι παλιοί μελισσοκόμοι βοηθούν τους νέους ή κρατούν τα μυστικά τους καλά φυλαγμένα στο μελισσοκομικό τους σεντούκι;

Ναι, υπάρχει ένα θέμα σε αυτό το σημείο. Δεν ανοίγονται εύκολα. Πρέπει αυτός που θα τους πλησιάσει να κερδίσει το σεβασμό τους. Βέβαια, οι καιροί έχουν αλλάξει. Η αλληλοϋποστήριξη και η συνεργασία μεταξύ των μελισσοκόμων γίνεται πιο εμφανής. Ο ατομικισμός, η εσωστρέφεια και οι παλιές αντιλήψεις σιγά – σιγά ξεπερνιούνται. Τη γνώση πλέον στη σημερινή εποχή κάποιος μπορεί πια να την αποκτήσει από πολλές πηγές. Απλά, πρέπει να έχει την εμπειρία να φιλτράρει όσα ακούει και διαβάζει, για να έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Στο δικό σας ξεκίνημα ποιες δυσκολίες αντιμετωπίσατε; Συναντήσατε εμπόδια που να σας αποθαρρύνουν;

Δυσκολίες υπήρχαν σε πολλά σημεία. Η μεταφορά των κυψελών ήταν ένα πρόβλημα, μιας και δε διέθετα μελισσοκομικό όχημα. Δεν αποθαρρύνθηκα όμως. Απευθύνθηκα σε άλλους μελισσοκόμους, που με βοήθησαν με τις μεταφορές και εγώ τους το ανταπέδωσα με μελισσοκομικές εργασίες.

Άλλο θέμα ήταν η εξαγωγή του μελιού από τις κηρήθρες. Απευθύνθηκα  πάλι σε αυτούς, που με βοήθησαν και με την καθοδήγηση τους βρήκα από το διαδίκτυο μεταχειρισμένο μελισσοκομικό εξοπλισμό από ένα μελισσοκόμο που έβγαινε στη σύνταξη.

Η συντήρηση των κηρήθρων ήταν ένα άλλο πρόβλημα, όπου και εκεί βρήκα λύση. Για αρχή χρησιμοποίησα έναν παλιό καταψύκτη, που εξασφάλισα με πολύ λίγα χρήματα.

Πάντα προσπαθούσα να βρίσκω λύση στα προβλήματα και το πετύχαινα χωρίς να δίνω πολλά χρήματα. Μικρά και σταθερά βήματα κάθε φορά μιας και ο μελισσοκόμος μπορεί να δώσει χρήματα  αλλά να τύχει  χρονιάς χωρίς να γεμίσει το βαρέλι μέλι. Πάντως, αν και όλα τα αντιμετώπιζα, αυτό που δεν μου άρεσε και με ενοχλούσε  ενίοτε ήταν ότι κάποιοι βλέπουν τον νέο μελισσοκόμο ως μια πηγή κέρδους και προσπαθούν να τον εκμεταλλευτούν.

Για ποιους λόγους θα προτείνατε και θα παροτρύνατε το μελισσοκομικό αναγνωστικό κοινό να διαβάσει τα βιβλία σας;

Θα τους προέτρεπα για τους εξής λόγους:

Καταρχάς, θεωρώ ότι και τα δυο μου βιβλία είναι ευχάριστα στην ανάγνωση.

Συγκεκριμένα, με τις Μελιπεριπέτειες ενός μελισσοκόμου, ο αναγνώστης έρχεται σε επαφή με την καθημερινότητα του μελισσοκόμου και άλλοτε γελάει με τα παθήματα του, ενώ άλλοτε συμπάσχει  μαζί του στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει.

Το δεύτερό μου βιβλίο, Εμπειρίες ενός μελισσοκόμου, δίνει απλόχερα συμβουλές σε μια πληθώρα θεμάτων όπως: αγορά μελισσιών,  ετοιμασία κυψελών, επιχειρηματικό πλάνο, μελισσοκομικός εξοπλισμός, συντήρηση κηρήθρων, επιθεώρηση μελισσιού, παραφυάδες και πολλά άλλα. Καλύπτει τους μελισσοκομικούς χειρισμούς μιας μελισσοκομικής χρονιάς. Ασχολείται με μελισσοκομικά φυτά και  μελισσοβοσκές.

Μετά το πρώτο σας μελισσοκομικό βιβλίο οι Μελιπεριπέτειες ενός Μελισσοκομου ήρθαν οι Εμπειρίες ενός Μελισσοκόμου. Δυο βιβλία εντός του 2013. Τι να περιμένει η μελισσοκομική κοινωνία και εν γένει το αναγνωστικό σας κοινό το 2014;

Για το 2014 ετοιμάζω κάτι για την μελισσοκομία Από μια αφορμή που μου δόθηκε, που δεν μπορώ να αποκαλύψω ακόμη. Όσο για τους αναγνώστες μου δεν θα μείνουν παραπονεμένοι. Αυτή τη χρονιά, από τις εκδόσεις ΣΑΪΤΗ, θα κυκλοφορήσει ένα φωτογραφικό λεύκωμα με θέμα τα εκκλησάκια της Πάτμου. Έχει και αυτό το έργο συναισθηματική αξία για μένα.

Δημήτρης Καρακούσης